ارزیابی کارایی انرژی در تولید محصول خیار گلخانه ای در منطقه ی مرکزی استان اصفهان

توسعه صنعتی و رشد جمعیت بیشترین تاثیر را بر زندگی بشر و محیط زیست داشته است. وابستگی تولیدات کشاورزی به سوخت های فسیلی، باعث ناپایداری کشاورزی و افزایش مخاطرات زیست محیطی شده است و مدیریت انرژی در کشاورزی از عوامل مهم در دستیابی به توسعه پایدار است. هدف این مطالعه ارزیابی کارایی انرژی در سطح گلخانه های تولید خیار در منطقه-ی مرکزی استان اصفهان با استفاده از روش داده ستانده و تحلیل پوششی داده ها است. و داده های موردنیاز از طریق پرسش نامه و مصاحبه حضوری با 81 گلخانه دار با شناسایی گلخانه داران همگن از طریق خوشه بندی دو مرحله ای و استفاده از نمونه گیری انتساب متناسب طبقه ای جمع آوری شد. نتایج نشان داد میانگین انرژی ورودی و خروجی از گلخانه ها به ترتیب 3232528 و 166063 مگاژول بر هکتار است. بیشترین مصرف انرژی در نهاده های سوخت و الکتریسیته به ترتیب 8/74 و 16/16 بوده است. کارایی انرژی در روش های داده ستانده و تحلیل پوششی داده ها به ترتیب 07/0 و 88/0 محاسبه شد. در صورت کارا نمودن گلخانه های ناکارا به میزان 50 درصد در انرژی ورودی صرفه جویی حاصل می گردد و بیشترین سهم در صرفه جویی انرژی در نهاده ی سوخت مصرفی می باشد. با در نظر گرفتن عدم قطعیت در معادل های انرژی و استفاده از مدل تحلیل پوششی داده های استوار امکان ارائه سناریوهای مختلفی سیاست گذاری مدیریت انرژی مهیا می گردد. همچنین، میزان انتشار گازهای گلخانه ای از 2/74941 (kgco2/ha) برآورد گردید که بیشترین انتشار مربوط به نهاده های الکتریسیته و سوخت مصرفی بود. مقایسه دو روش تحلیل پوششی داده ها و داده ستانده نشان داد که اختلاف آماری بین نتایج رتبه بندی دو روش وجود دارد. همچنین، داشتن تحصیلات دانشگاهی، استفاده از سوخت گازوئیل و تصمیم گیری از طریق بازدید از سایر گلخانه ها از مهم ترین عوامل با تاثیر مثبت بر کارایی انرژی می باشند. نتیجه گیری کلی این مطالعه نشان می دهد که از منظر روش شناسی روش های مختلف محاسبه کارایی انرژی نیازمند بازنگری هستند.